Kiedy złoto drożeje, a kiedy tanieje? Poradnik

2025-02-17

Inwestowanie w złoto wymaga wiedzy na temat czynników wpływających na wzrost i spadek cen tego kruszcu. Znajomość takich informacji pomaga lepiej zarządzać strategią inwestycyjną oraz podejmować skuteczne decyzje dotyczące zakupu i sprzedaży sztabek złota czy monet bulionowych. Czynniki mające największy wpływ na cenę złota to zmiany ekonomiczne, geopolityczne i społeczne, które znajdują odzwierciedlenie w decyzjach inwestorów. Przyjrzyjmy się poszczególnym zmiennym i sprawdźmy, co w największym stopniu wpływa na cenę złota.

Dlaczego złoto to „bezpieczna przystań”?

Złoto jest uważane za tzw. bezpieczną przystań z kilku powodów. Ma to związek z jego unikalnymi cechami i długą tradycją w charakterze środka służącego do przechowywania wartości. Oto główne czynniki, które sprawiają, że złoto jest postrzegane jako bezpieczna inwestycja:

stabilna wartość w perspektywie długoterminowej – w przeciwieństwie do walut papierowych złoto nie podlega inflacji i zachowuje swoją wartość przez dziesięciolecia,
ochrona przed kryzysami – w czasach kryzysów i wojen, gdy wartość walut może gwałtownie spadać, złoto często zyskuje, gdyż jest postrzegane jako zabezpieczenie przed spadkiem wartości pieniądza,
ochrona przed inflacją – wraz ze wzrostem inflacji rosną ceny złota, gdyż kruszec stanowi zabezpieczenie kapitału przed utratą wartości,
płynność – kruszec ten jest uznawany na całym świecie, dlatego złote monety bulionowe czy złote sztabki można łatwo spieniężyć niemal w każdym kraju,
ograniczona podaż – na wartość złota wpływa jego ograniczona podaż, gdyż nie można go dodrukować w czasach luzowania polityki monetarnej, jak ma to miejsce w przypadku tradycyjnych walut,
wartość globalna – wartość złota zależy m.in. od kursu dolara amerykańskiego, dlatego chroni inwestorów przed lokalnymi kryzysami,
dywersyfikacja portfela inwestycyjnego – złoto może służyć jako zabezpieczenie przed ryzykiem inwestycyjnym, zwłaszcza w czasach, gdy rynki akcji spadają (wówczas złoto często zyskuje na wartości, chroniąc przed stratami).

Kiedy złoto drożeje?

Ze wzrostem cen złota mamy do czynienia przede wszystkim w czasach niepewności gospodarczej i politycznej. Rynek złota reaguje na wszelkiego rodzaju konflikty i kryzysy, takie jak wojna w Ukrainie (2022), pandemia COVID-19 (2020) czy globalny kryzys finansowy (2008). Na ceny kruszcu wpływa też wzrost inflacji – złoto to skuteczne zabezpieczenie przed inflacją i spadkiem wartości pieniądza, dlatego wysoka inflacja zwiększa popyt na złoto, co podnosi jego cenę. Trzeba też pamiętać, że złoto jest wyceniane w dolarach amerykańskich (USD), dlatego osłabienie dolara sprawia, że złoto staje się tańsze dla inwestorów spoza USA, co zwiększa popyt i ostatecznie podnosi cenę kruszcu.

Metal szlachetny drożeje również wtedy, gdy mamy do czynienia z obniżaniem stóp procentowych, rosnącym długiem publicznym czy polityką luzowania ilościowego (dodruk pieniędzy) oraz zawsze wtedy, gdy występuje zwiększony popyt inwestycyjny i wzrost zainteresowania złotem. Istotne są też kwestie związane z wydobyciem złota – jest to surowiec o ograniczonej podaży, którego nie da się wyprodukować, dlatego na jego cenę wpływają m.in. rosnące koszty wydobycia, dostępność złóż czy restrykcyjne wymogi środowiskowe. Ograniczona podaż przy stale rosnącym popycie (nie tylko inwestycyjnym, gdyż złoto jest również wykorzystywane w wielu branżach, m.in. elektronicznej, medycznej, jubilerskiej) skutkuje wzrostem cen kruszcu.

Kiedy złoto tanieje?

Do odwrotnej sytuacji dochodzi wtedy, gdy mamy do czynienia ze stabilizacją gospodarczą, a inwestorzy odchodzą od aktywów ochronnych (złoto) na rzecz tych bardziej ryzykownych (np. akcje, nieruchomości), które mogą przynosić większe zyski. Optymistyczne prognozy gospodarcze, spadek inflacji i wzrost PKB sprzyjają więc niższym cenom złota. Również wzrost stóp procentowych jest postrzegany jako sytuacja, w której złoto tanieje – wyższe stopy procentowe zwiększają bowiem atrakcyjność aktywów przynoszących odsetki (np. obligacje), dlatego inwestorzy przerzucają się na bardziej dochodowe inwestycje.

Na obniżenie ceny złota ma także wpływ silniejszy dolar amerykański – wzrost wartości USD sprawia, że złoto jest droższe dla inwestorów spoza Stanów Zjednoczonych, co zmniejsza globalny popyt na ten kruszec i obniża jego cenę. Na spadek wartości złota może też wpływać rozwój kryptowalut oraz innych form przechowywania kapitału, które mogą stanowić alternatywę dla inwestorów.

Historia zmian w cenach złota

Zmiany cen złota są związane z różnymi czynnikami makroekonomicznymi, politycznymi i rynkowymi. Ceny złota podlegają wahaniom, odzwierciedlając przełomowe momenty w historii:

Lata 30. XX wieku: Prezydent Franklin D. Roosevelt zdewaluował dolara i podwyższył jego cenę z 20,67 USD do 35 USD za uncję. Wydane przez Roosevelta rozporządzenie wykonawcze nr 6102 zakazywało obywatelom USA gromadzenie złota w formie złotych sztabek i monet oraz nakazywało sprzedaż posiadanego kruszcu do Rezerwy Federalnej w cenie 20,67 USD za uncję.
II wojna światowa: Rząd USA wycenił uncję złota na 35 USD w celu zasilenia swojego budżetu wojennego. Niepewność gospodarcza i rosnąca inflacja wywołały gwałtowny wzrost popytu na złoto, które było postrzegane jako jeden z najbezpieczniejszych aktywów inwestycyjnych.
1971: Prezydent Richard Nixon zawiesił wymienialność dolara na złoto, a 2 lata później Kongres zniósł zakaz posiadania złota przez amerykańskich obywateli. Cena kruszcu zaczęła być kształtowana przez rynek, a w wyniku niestabilności politycznej, inflacji i konfliktów geopolitycznych do 1980 roku osiągnęła rekordową wartość 850 USD za uncję.
Lata 80. i 90. XX wieku: Cena złota była stabilna i oscylowała między 300 a 500 USD za uncję. Miało to związek z kontrolowaniem inflacji przez restrykcyjną politykę monetarną.
2000–2011: Wraz z początkiem XXI wieku cena złota zaczęła systematycznie rosnąć, napędzana przez kryzysy, takie jak atak terrorystyczny na World Trade Center z 11 września 2001 roku, globalny kryzys finansowy (2008), osłabienie dolara amerykańskiego i wzrost cen surowców. Do 2007 roku cena złota wzrosła do ok. 700 USD za uncję.
2011–2015: 2011 rok przyniósł rekordową cenę złota w wysokości 1 900 USD. Do 2015 roku wartość kruszcu spadła do ok. 1 050 USD, by ponownie wzrosnąć w kolejnych latach.
2016–2019: Od 2016 roku wartość złota zaczęła rosnąć (do ok. 1 500 USD/oz), napędzana m.in. przez Brexit i związane z nim niepewności w Unii Europejskiej, politykę luzowania ilościowego Fed oraz napięcia handlowe między Stanami Zjednoczonymi i Chinami.
2020–2021: Efektem globalnej recesji spowodowanej pandemią COVID-19 było poszukiwanie bezpiecznych inwestycji, co przyczyniło się do gwałtownego wzrostu cen złota. W sierpniu 2020 r. wartość kruszcu przekroczyła rekordowe 2 060 USD za uncję. W kolejnym roku gospodarki zaczęły się podnosić, przez co cena złota nieco spadła (ok. 1 700-1 800 USD).
2022: Rosnąca inflacja, wojna w Ukrainie i agresywna polityka monetarna banków centralnych wpłynęła na wzrost wartości złota (ok. 1 800-2 000 USD).
2023–2024: Podwyżki stóp procentowych, działania banków centralnych, napięcia geopolityczne i obawy przed globalnym spowolnieniem gospodarczym wpłynęły na ceny złota, które utrzymywały się na stabilnych poziomach między 1 900 a 2 000 USD za uncję.
2025: Eksperci przewidują, że ceny złota w 2025 roku mogą osiągnąć rekordowy poziom nawet 2 900 USD za uncję.

Podsumowanie

Jak pokazują historyczne dane, mamy do czynienia ze stałym wzrostem wartości złota. W kruszec ten najlepiej inwestować oczywiście wtedy, gdy jest najtańszy, czyli w czasach potencjalnie bezpiecznych pod względem politycznym, społecznym i gospodarczym. Warto też śledzić wymienione powyżej czynniki, które wpływają na ceny złota, by efektywnie zarządzać portfelem inwestycyjnym oraz kupować i sprzedawać kruszec w najlepszym możliwym momencie. Kluczową rolę w kształtowaniu cen odgrywa kurs dolara amerykańskiego – zazwyczaj im słabszy dolar, tym wyższy kurs złota, choć nie jest to regułą, a wartość kruszcu jest zawsze sumą wielu czynników gospodarczych, geopolitycznych i ekonomicznych.