Cena złota a wojna w Ukrainie – czy cena spadnie po ewentualnym zakończeniu konfliktu?

24 lutego 2022 r. Rosja zainicjowała pełnoskalową wojnę w Ukrainie, co wpłynęło nie tylko na spadek poczucia bezpieczeństwa w Europie, lecz również na rynki finansowe. Złoto, uznawane za jeden z najbezpieczniejszych aktywów na trudne czasy, jest szczególnie silne podczas konfliktów zbrojnych, niepewności oraz kryzysów gospodarczych i ekonomicznych – nic więc dziwnego, że ceny złota gwałtownie zareagowały na sytuację w Europie. Jaki wpływ na wartość złota ma wojna w Ukrainie i czy możemy się spodziewać spadku cen kruszcu po ewentualnym zakończeniu lub zawieszeniu działań zbrojnych?

Strach przed wojną a rosnące ceny złota – jak to się wiąże?

Strach jest jednym z czynników napędzających ceny złota. Kiedy ludzie zaczynają się bać o utratę kapitału, automatycznie kierują się w stronę aktywów uznawanych za tzw. bezpieczną przystań. Bez wątpienia należy do nich złoto inwestycyjne, którego cena stale rośnie, a w marcu 2025 r. przekroczyła historyczne 3000 dolarów za uncję. Jednym z efektów konfliktów zbrojnych jest osłabienie lokalnej waluty, co stwarza ryzyko utraty dorobku życia – jeśli wszystkie oszczędności przechowujemy w jednej walucie.

W ciągu zaledwie 6 miesięcy od wybuchu wojny hrywna ukraińska (UAH) osłabiła się o niemal 50% w stosunku do dolara amerykańskiego (USD). Na początku wojny oficjalny kurs wynosił 29,25 UAH za 1 USD – aż do 21 lipca, kiedy nastąpiła dewaluacja hrywny o 25% do poziomu 36,56 UAH za 1 USD. Pod koniec kwietnia 2025 r., ponad trzy lata po wybuchu pełnoskalowej wojny, za jednego dolara trzeba już zapłacić 41,53 UAH – i to w momencie, gdy trwają rozmowy pokojowe, a cały świat czeka na zakończenie wojny. Od 2022 r. mieszkańcy krajów europejskich, w obawie przed eskalacją i utratą wartości waluty narodowej, intensywniej inwestują w aktywa alternatywne, takie jak złote sztabki – a to prowadzi do rekordowych cen kruszcu. 

Wzrost cen złota a wojna w Ukrainie – analiza

Ceny złota bardzo szybko zareagowały na atak Rosji na Ukrainę. Jeszcze na początku 2022 r. cena kruszcu utrzymywała się na poziomie poniżej 2000 USD/oz, co wynikało m.in. ze oczekiwanej podwyżki stóp procentowych i silnej pozycji waluty amerykańskiej. Jednak wraz z rosyjską inwazją ceny złota zaczęły gwałtownie rosnąć, podobnie jak ceny ropy naftowej, gazu, pszenicy i innych towarów, co doprowadziło do wzrostu oczekiwań inflacyjnych. To wszystko złożyło się na wzrost wartości złota, które znów udowodniło, że jest bezpiecznym aktywem na trudne czasy.

• Marzec 2022: cena złota przekroczyła 2000 USD/oz.
• Kwiecień–październik 2022: odnotowano spadek cen złota, które z 1966 USD spadły do 1647 USD za uncję.
• Listopad 2023–luty 2024: złoto stopniowo drożało, zaczynając od 1712 USD/oz, a kończąc na 2024 USD/oz. 7 października 2023 r. Hamas zaatakował Izrael, co zapoczątkowało trwający konflikt na Bliskim Wschodzie. Do wojny w Ukrainie doszedł więc kolejny kryzys, w który pośrednio zaangażowały się Stany Zjednoczone.
• Luty–październik 2024: po chwilowym spadku poniżej 2000 dolarów wartość złota zaczęła gwałtownie rosnąć aż do 2774 USD/oz w październiku.
• Marzec–kwiecień 2025: cena złota przekroczyła rekordowe 3000 dolarów za uncję, a już po Wielkanocy osiągnęła 3500 USD/oz, co oznacza wzrost o 31% od początku roku. Nasilenie konfliktów handlowych (głównie na linii USA–Chiny) oraz ostatnie decyzje prezydenta Donalda Trumpa dotyczące ceł zakłóciły rynki światowe, co doprowadziło do znacznych spadków akcji amerykańskich i dolara, a słaby dolar sprzyja wzrostowi cen złota.

Czy po zakończeniu wojny w Ukrainie cena złota spadnie?

Na rekordowe ceny złota składa się zbieg czynników ekonomicznych, politycznych i finansowych, który stwarza idealne warunki do wzrostu wartości kruszcu – czynniki te są oczywiście w dużej mierze związane z wojnami w Ukrainie i w Strefie Gazy. Rosnąca niepewność co do przyszłości Europy sprzyja dalszym inwestycjom, co dodatkowo wspierają kolejne nieudane próby negocjacji z Putinem i brak zaufania do jego ewentualnych obietnic. Nieprzewidywalność rosyjskiego dyktatora nie sprzyja spadkowi cen złota, a w Europie narastają obawy przed atakiem Rosji na państwa NATO w perspektywie najbliższych lat, dlatego zakończenie wojny w Ukrainie raczej nie ustabilizuje sytuacji geopolitycznej.

Eksperci zwracają uwagę, że głównym motorem napędowym rynku złota są zakupy dokonywane przez banki centralne – po wybuchu wojny w Ukrainie tempo tych zakupów było dwa razy wyższe niż przed eskalacją. Banki centralne są zwykle długoterminowymi posiadaczami aktywów, dlatego wycofanie znacznych ilości złota ze sprzedaży musiało poskutkować wzrostem wartości kruszcu. Morgan Stanley, jeden z największych banków inwestycyjnych na świecie, przewiduje, że w przypadku ewentualnego porozumienia pokojowego między Rosją i Ukrainą zmniejszy się skala zakupów dokonywanych przez banki centralne, co może sprzyjać obniżce cen złota. Tim Treadgold w artykule dla Forbesa podsumował to w ten sposób: Tak jak wojna w Europie wywołała boom na złoto, napędzany skupem przez banki centralne, tak nastanie pokoju w Europie może wywołać spadek cen złota.

Zapowiadane przed Fed obniżki stóp procentowych nie sprzyjają niższym cenom kruszcu – wielokrotnie w historii obniżce stóp procentowych towarzyszył wzrost wartości złota. Prognozy opierające się na założeniu utrzymującej się niepewności geopolitycznej, dalszych zakupach złota przez banki centralne i obniżaniu stóp procentowych przez Fed są pozytywne dla kruszcu – Goldman Sachs przewiduje, że ceny złota osiągną 3700 USD/oz do końca 2025 r. i 4000 USD/oz do połowy 2026 r.

Czy każda wojna wpływa na wartość złota?

Co ciekawe, nie każda wojna ma wpływ na cenę złota. Dotyczy to wyłącznie konfliktów mających znaczenie dla gospodarki światowej, które grożą wciągnięciem mocarstw lub zagrożeniem nuklearnym. Dokładnie takie „warunki” spełnia wojna w Ukrainie, o której mówi się na całym świecie i w którą pośrednio lub bezpośrednio zaangażowane są potęgi nuklearne i główni producenci złota na świecie (w tym Rosja, Chiny i USA). Dochodzą do tego również zakłócenia w handlu międzynarodowym – zalanie polskiego rynku ukraińskim zbożem, sankcje nałożone na Rosję czy ataki Huti z Jemenu na statki handlowe na Morzu Czerwonym. Ten ostatni element jest związany z konfliktem między Izraelem i Hamasem – drugim najpoważniejszym aktualnie kryzysem światowym, w który zaangażowane są m.in. Stany Zjednoczone i Iran. 

Nie możemy też zapominać o możliwości eskalacji konfliktów, które obecnie jeszcze się nie rozpoczęły – mowa choćby o możliwej inwazji Chin na Tajwan. Trwa również wojna handlowa między Chinami a USA, a w ciągu ostatnich dwóch lat (2023–2025) chiński bank centralny nabył rekordowe ilości złota – ok. 700 ton, co zwiększyło udział złota w chińskich rezerwach do 8%. Jest to postrzegane jako próba przyspieszenia internalizacji chińskiego juana (CNY) w obliczu narastających napięć w handlu międzynarodowym, chęci zdetronizowania dolara amerykańskiego i zmniejszenia zależności od amerykańskich obligacji skarbowych.

Bibliografia:

https://goldco.com/how-war-affects-the-price-of-gold/
https://www.obserwatorfinansowy.pl/forma/warto-wiedziec/raporty/wojna-oslabia-hrywne/
https://economictimes.indiatimes.com/news/international/us/china-accumulates-gold-at-a-rapid-pace-buys-a-whopping-50-tonnes-in-february-and-5-tonnes-in-march-heres-why-xi-jinping-is-stockpiling-the-precious-metal/articleshow/120492136.cms
https://www.abnamro.com/research/en/our-research/gold-watch-impact-of-the-ukraine-war-on-gold-prices
https://www.forbes.com/sites/timtreadgold/2025/02/17/peak-gold-in-sight-as-ukraine-peace-talks-start/
https://www.ig.com/en/news-and-trade-ideas/Why-gold-has-soared-to-3500-the-key-factors-driving-the-2025-precious-metals-rally-250422
https://discoveryalert.com.au/news/goldman-ubs-bullish-gold-prices-2025-2026/