Jak sprawdzić, czy coś jest złote? Cechy charakterystyczne złota

Nie wszystko złoto, co się świeci, a to, co przypomina złoto, niekoniecznie musi być szlachetnym kruszcem. Jak więc rozpoznać prawdziwe złoto? Istnieje kilka sposobów weryfikacji – niektóre testy można przeprowadzić w domu, inne wymagają zastosowania odpowiedniego sprzętu. Sprawdź, jak rozpoznać prawdziwe złoto i nie dać się oszukać.

Czym jest tombak?

Tombak, czyli mosiądz czerwony, to stop miedzi z cynkiem, który zawiera ponad 80% miedzi. Jego cechą charakterystyczną jest barwa przypominająca złoto, dlatego niewprawne oko może nie zauważyć różnicy. Mimo swojego powierzchownego podobieństwa tombak jest niemal bezwartościowy, a do tego z czasem śniedzieje, czego nie można powiedzieć o prawdziwym złocie. Tombak jest też dość miękki, dlatego łatwo ulega uszkodzeniom mechanicznym. Na produktach wykonanych z tombaku powinno się znaleźć oznaczenie „MET”.

Test 1: Magnes

Najprostszym sposobem weryfikacji autentyczności złota jest test magnetyczny. Złoto wyróżnia się właściwościami diamagnetycznymi, co oznacza, że nie jest przyciągane przez magnes – niekiedy może być nawet odpychane. Do przeprowadzenia testu będziemy potrzebować silnego magnesu, który należy przyłożyć do złotej monety bulionowej lub złotej sztabki. Przyciąganie świadczy o tym, że przedmiot nie jest wykonany z czystego złota. Tę metodę można wykorzystać również do weryfikacji sztabek CertiCard – bez otwierania opakowania. 

Najprostszym sposobem na odróżnienie złota od tombaku jest właśnie użycie magnesu – czyste złoto 24-karatowe nie przyciąga magnesu (choć na przykład złota moneta bulionowa Krugerrand może być magnetyczna, gdyż oprócz złota 22-karatowego zawiera domieszkę miedzi – 8,333%). Tombak wchodzi również w reakcję z potem, czego rezultatem jest niebieskawy nalot.

Test 2: Porównanie „na oko”

Jeśli jesteś w posiadaniu złota inwestycyjnego o potwierdzonej autentyczności, możesz je wizualnie porównać z produktem, który wymaga weryfikacji. Ta metoda najlepiej sprawdza się wtedy, gdy kupujemy drugą identyczną sztabkę od tego samego producenta. W pierwszej kolejności porównaj wymiary i grubość obu produktów. Następnie zważ sztabki – podróbki są zwykle wykonane z lżejszych metali, a osiągnięcie porównywalnej wagi odbywa się często kosztem różnic w rozmiarze lub grubości. Na koniec przyjrzyj się detalom i jakości wykończenia. Test porównawczy można przeprowadzić również na złotych sztabkach CertiCard, nie naruszając opakowania.

Test 3: Gęstość

Gęstość prawdziwego złota wynosi ok. 19,3 g/cm³, co sprawia, że złote sztabki są cięższe niż produkty o podobnych wymiarach wykonane z innych metali. Test gęstości warto wykonać wtedy, gdy mamy wrażenie, że zakupiona sztabka wydaje nam się zbyt lekka – zwłaszcza w porównaniu ze zweryfikowanym wcześniej produktem. Metoda ta opiera się na prawie Archimedesa, a do przeprowadzenia testu będziemy potrzebować wagi oraz naczynia z wodą.

1. Na początku zważ sztabkę, aby otrzymać masę (m).
2. Następnie wlej wodę do naczynia i zapisz jej objętość (V1). 
3. Na koniec włóż sztabkę do wody i ponownie sprawdź jej objętość (V2), po czym oblicz różnicę w mililitrach (V = V2-V1).
4. Aby otrzymać gęstość (d), podziel masę przedmiotu przez objętość (d = m/V).

Wynik zbliżony do 19,3 g/ml oznacza, że najprawdopodobniej mamy do czynienia z prawdziwym złotem. Test ten wymaga jednak precyzji i nie sprawdza się przy produktach z wolframu, którego gęstość wynosi 19,25 g/cm³, czyli niemal tyle samo, co gęstość złota.

PRZYKŁAD:

Dane:

masa sztabki: m = 96 g
objętość wody przed włożeniem sztabki: V1 = 150 ml
objętość wody po włożeniu sztabki: V2 = 160 ml

Obliczamy objętość: 

V2-V1 = V
160 ml-150 ml = 10 ml

Obliczamy gęstość:

m/V = d
96 g/10 ml = 9,6 g/ml

Rozwiązanie:

Wynik 9,6 g/ml nie jest zbliżony do gęstości złota (19,3 g/ml), dlatego sztabka najpewniej nie jest autentyczna.

Test 4: Cena

W każdej chwili możesz sprawdzić kursy cen złota na stronie głównej Mennicy Kapitałowej – aktualizujemy je na bieżąco i podajemy ceny w złotówkach za uncję (oz) oraz za gram (g). Podczas zakupu złota, warto kierować się jego aktualną ceną: podejrzanie atrakcyjne oferty powinny wzbudzić naszą czujność. Żaden posiadacz prawdziwego złota inwestycyjnego nie będzie bowiem sprzedawał kruszcu po cenie znacznie niższej niż to się opłaca. Jeśli nie chcesz, by inwestycja przyniosła Ci stratę, unikaj polowania na okazje, które nie znajdują odzwierciedlenia w aktualnych cenach złota.

Test 5: Kwas azotowy

Aby sprawdzić autentyczność złotych sztabek, można delikatnie nałożyć kroplę kwasu azotowego (HNO₃) na jej powierzchnię. Reakcja chemiczna świadczy o tym, że mamy do czynienia z podróbką, gdyż złoto nie reaguje z większością kwasów, z wyjątkiem wody królewskiej (mieszaniny kwasu azotowego i solnego). Zielonkawy odcień wskazuje na obecność miedzi, a mlecznobiały na zawartość srebra. Kwas azotowy jest jednak substancją szkodliwą dla zdrowia, dlatego próba kwasu powinna się odbyć w dobrze wentylowanym pomieszczeniu, z zastosowaniem okularów, rękawic i odzieży ochronnej. Zdarza się, że podróbki mają złotą warstwę zewnętrzną, dlatego zaleca się wykonanie niewielkiego zarysowania na powierzchni przedmiotu, aby mieć pewność, że test obejmie cały materiał. Ze względu na potencjalną szkodliwość i konieczność zarysowania powierzchni ta metoda nie jest szczególnie popularna.

Test 6: Przewodnictwo elektryczne

Złoto jest doskonałym przewodnikiem, dzięki czemu jego śladowe ilości znajdują zastosowanie w produkcji urządzeń elektronicznych. Przewodność właściwa złota wynosi 44,0·106, dlatego jego konduktywność można wykorzystać do weryfikacji autentyczności sztabki lub monety. Nie jest to jednak test, który może przeprowadzić każda osoba w domowych warunkach – do sprawdzenia przewodnictwa złota najczęściej wykorzystuje się specjalistyczny miernik, taki jak multimetr, który umożliwia mierzenie oporu elektrycznego materiału. Niski opór elektryczny oznacza dobrą przewodność – złoto ma bardzo niski opór, gdyż jest doskonałym przewodnikiem: dla czystego złota wartość oporu będzie więc bliska zeru. Jeśli opór jest wyższy, może to oznaczać, że materiał nie jest wykonany ze złota lub zawiera domieszki obniżające przewodnictwo elektryczne próbki.

Test 7: Spektrometr XRF

Najbardziej wiarygodną metodą weryfikacji autentyczności złota jest wykonanie pomiaru przy użyciu spektrometru fluorescencji rentgenowskiej (XRF). Urządzenie umożliwia precyzyjne zbadanie składu chemicznego produktu w szybki i całkowicie nieinwazyjny sposób. Jak to działa? Otóż badana próbka jest poddawana działaniu promieniowania rentgenowskiego o określonej energii, które wnika w materiał, co prowadzi do emisji promieniowania wtórnego. 

Dzięki temu, że każdy pierwiastek emituje promieniowanie o unikalnej charakterystyce energetycznej, spektrometr umożliwia jego bezbłędną identyfikację. Urządzenie nie tylko wykazuje, jakie pierwiastki znajdują się w badanym obiekcie, lecz również określa ich procentową zawartość. Możliwe jest więc szybkie ustalenie, czy sztabka została wykonana ze złota i jaka jest jego czystość.

Mennica Kapitałowa posiada zaawansowany spektrometr fluorescencji rentgenowskiej XRF FISCHER GOLDSCOPE SDD firmy FISCHER. Badanie jest bardzo dokładne, szybkie i bezinwazyjne, dzięki czemu spektrometr zapewnia najwyższą precyzję pomiarów i pewność uzyskiwanych wyników. Dla wszystkich Klientów Mennicy Kapitałowej badanie wyrobów za pomocą spektrometru jest bezpłatne.

Test 8: Porada eksperta

Jeśli chcesz mieć pewność, że posiadany produkt jest wykonany ze złota, możesz skonsultować się z ekspertem, który zweryfikuje autentyczność materiału przy użyciu specjalistycznego sprzętu. Ten sposób polecamy na przykład wtedy, gdy domowe sposoby, takie jak magnes, porównanie wizualne czy test gęstości, wskazują na to, że możemy mieć do czynienia z podróbką. Wsparcie eksperta przyda się również, gdy po prostu chcemy mieć 100% pewność w kwestii autentyczności posiadanego złota. Dobrym nawykiem jest też nabywanie złota ze sprawdzonego źródła. 

W Mennicy Kapitałowej do weryfikacji autentyczności wykorzystujemy zaawansowany sprzęt, m.in. spektrometry Fischer i Vanta GX, programy Bullion DNA Reader oraz weryfikatory metali szlachetnych Sigma. Nasi Klienci mogą więc mieć pewność, że nabywają prawdziwe, zweryfikowane złoto inwestycyjne. Posiadamy certyfikat wiarygodności Biura Informacji Gospodarczej (BIG), a nasza działalność kantorowa (zezwolenie 14625/2016) podlega regulacjom Narodowego Banku Polskiego.