Tajemnice szafirów i innych niebieskich kamieni szlachetnych
Niebieskie kamienie szlachetne należą do najpiękniejszych i najbardziej efektownych, a wiele z nich osiąga zawrotne ceny na aukcjach. Jakie niebieskie kamienie szlachetne występują w naturze? Zanurzmy się w tajemniczy świat najpiękniejszych minerałów na świecie.
Szafir – królewski kamień szlachetny
Szafir jest odmianą korundu i najczęściej spotyka się go w kolorze niebieskim. Czysty korund jest bezbarwny, a błękitne zabarwienie wynika z obecności żelaza i tytanu. Formowanie minerału rozpoczyna się, gdy tlenek glinu łączy się z żelazem i tytanem pod wpływem ciśnienia i wysokiej temperatury. Proces ten zachodzi głęboko w skorupie ziemskiej i trwa miliony lat, co wpływa na wyjątkowość i wartość szafirów. Kamienie te są najczęściej wydobywane na Madagaskarze oraz w Sri Lance, Mjanmie, Australii, Tajlandii, Kambodży, Tanzanii, Kenii i USA. Szafir jest drugim najtwardszym minerałem na świecie, zaraz po diamencie, a w 10-stopniowej skali Mohsa osiąga wartość 9.
W starożytności wierzono, że szafir chroni przed złymi duchami i przynosi oświecenie. Do dziś ten niebieski kamień szlachetny kojarzy się z mądrością, prawdą i lojalnością, co sprawia, że jest chętnie wybierany na zaręczyny. W astrologii szafir ma bliskie powiązanie z Saturnem i znakami zodiaku, takimi jak Byk, Panna, Waga i Strzelec.
Jednym z najsłynniejszych niebieskich szafirów jest „Star of India”, który został wydobyty 300 lat temu na Sri Lance. Wyróżnia się tzw. asteryzmem, czyli efektem gwiazdy na powierzchni. Jego kolor jest określany jako szaroniebieski, a mleczny odcień jest efektem śladowych ilości rutylu, który odpowiada również za asteryzm. Ten 563,35-karatowy kamień znajduje się obecnie w zbiorach Amerykańskiego Muzeum Historii Naturalnej w Nowym Jorku.
Popularność zdobył też 392,52-karatowy szafir „The Blue Belle of Asia”, wydobyty w 1926 roku z osadów rzecznych na Sri Lance. Wyróżnia go intensywnie niebieski kolor, określany jako „royal blue”. W 2014 roku na aukcji Christie's szafir ten został sprzedany za 17,3 mln dolarów.
Sprawdź także ofertę Mennicy Kapitałowej związanej z diamentami i brylantami.Posiadamy diamenty naturalne oraz diamenty LAB Grown
Niebieski diament
Choć największą popularnością cieszą się klasyczne białe diamenty, istnieją również kolorowe odmiany tego minerału. Jednym z najrzadszych i najbardziej pożądanych jest niebieski diament, którego barwa powstaje w wyniku obecności boru. Uważa się także, że na błękitny odcień minerału wpływa poziom azotu – im niższy, tym większe prawdopodobieństwo powstania kamienia o głębokiej niebieskiej barwie.
Kolor niebieski jest symbolem królewskości i mądrości, a niebieskie diamenty symbolizują prawdę, oddanie, wieczność, duchowość, oczyszczenie, nieśmiertelność, niebo i wodę.
Najsłynniejszym diamentem w tym kolorze jest „Hope”, lepiej znany jako „Serce Oceanu” z filmu Titanic. Pochodzący z hinduskiej Golkondy „Hope” to największy barwny diament na świecie, a pierwsza wzmianka na jego temat pochodzi z XVII wieku. Początkowo miał 112 karatów, a na francuskim dworze nazywano go „Wielkim Niebieskim Diamentem”. Po oszlifowaniu masa diamentu wyniosła 67 karatów. Nieszczęśliwe losy jego właścicieli sprawiły, że zaczęto mu przypisywać moc przynoszenia nieszczęścia. Obecnie ma 45,52 karaty i znajduje się w Smithsonian Institution, a jego szacowana wartość to 200–350 mln dolarów.
Innym znanym niebieskim diamentem jest 14,62-karatowy „The Oppenheimer Blue”, który został nazwany na cześć swojego poprzedniego właściciela sir Philipa Oppenheimera (nie mylić z amerykańskim fizykiem Robertem Oppenheimerem). W 2016 roku został sprzedany na aukcji Christie’s za 50,6 mln dolarów.
Morski akwamaryn
Akwamaryn jest odmianą berylu, którego barwa waha się od niebieskozielonej do niebieskiej i zależy od ilości żelaza. Jego nazwa pochodzi z łaciny i oznacza „wodę morską”. Jest półprzezroczysty lub przezroczysty, a cechą szczególną kamienia jest dwubarwność (dichroizm) – w zależności od ustawienia może być niebieski lub bezbarwny. Występuje m.in. w Brazylii, Pakistanie, USA, Rosji, Namibii i Sri Lance, a akwamaryny w kolorze ciemnoniebieskim najczęściej pochodzą z Madagaskaru.
Znany już od starożytności, gdzie występował m.in. jako intaglia, czyli kamienie szlachetne ozdobione wklęsłym reliefem. Wierzono, że taki talizman chroni podczas podróży na otwartych wodach. W związku z morskimi konotacjami akwamaryn był też kojarzony z właściwościami oczyszczającymi, relaksującymi i uspokajającymi.
Do słynnych akwamarynów zaliczamy niebieskozielony „The Dom Pedro Aquamarine”, który jest największym na świecie oszlifowanym kamieniem szlachetnym z akwamarynu. Ma 10 363 karaty (ponad 2,3 kg!), a swoim kształtem przypomina latarnię morską. Wydobyty w Brazylii kamień został nazwany na cześć cesarza Dom Pedro II. Akwamaryn znajduje się w zbiorach Muzeum Historii Naturalnej w Waszyngtonie.
Pierścionek z akwamarynem nosi Meghan Markle – kamień ma ok. 30 karatów i w przeszłości należał do księżnej Diany. Markle dostała go w prezencie od księcia Harry’ego w dniu ślubu.
Afrykański tanzanit
Tanzanit jest przezroczystą odmianą zoisytu, która wyróżnia się pięknym niebieskim odcieniem. Jego odkrywcy początkowo myśleli, że znaleźli szafir, dlatego tanzanit bywa nazywany „szafirem Meru”. Jego nazwa stanowi oczywiście nawiązanie do afrykańskiego kraju, w którym kamień został odkryty – jest to jak dotąd jedyne znane miejsce występowania tanzanitu. Kamień zawdzięcza swoją barwę jonom wanadu, które występują w śladowych ilościach. Aby wydobyć niebieską barwę, minerały często się podgrzewa do temperatury 400–500°C. Te niepodgrzewane, naturalnie niebieskie można rozpoznać po czerwonym odcieniu widocznym wzdłuż jednej z osi (czerwona barwa zanika podczas wygrzewania). Kolor tanzanitu zmienia się też w zależności od kąta padania światła.
Tanzanit został wprowadzony do sprzedaży pod koniec lat 60. XX wieku przez amerykańskie przedsiębiorstwo Tiffany & Co. Nazwę „tanzanit” wymyślił Henry B. Platt, prawnuk założyciela firmy. Ten minerał szczególnie ukochała sobie Elizabeth Taylor, która nosiła biżuterię zdobioną niebieskimi kamieniami.
Ciekawostką jest, że prawdopodobnie to właśnie tanzanit „wystąpił” jako „Serce Oceanu” w filmie Titanic – przypomnijmy, że prawdziwy kamień, do którego nawiązuje produkcja, miał być niebieskim diamentem.
W 2020 roku górnik Saniniu Laizer odkrył dwa dotychczas największe kamienie tanzanitu o wadze 9,27 kg i 5,103 kg. Rząd Tanzanii kupił je za 3,3 mln dolarów, a Laizer postanowił przeznaczyć pieniądze na rozwój swojej społeczności – budowę szkoły i centrum handlowego.
Źródła:
https://thegemlibrary.com/
https://www.gemsociety.org/