Zasada 4C diamentów - część 3 - szlif
Swoje piękno, brylancję i ogień diament zawdzięcza specyficznym właściwościom fizycznym oraz właściwej obróbce. Szlif diamentu to jedyna cecha spośród 4C, na którą człowiek ma bezpośredni wpływ, a jednocześnie w największym stopniu zależy od niej końcowa prezencja danego kamienia. Ponieważ niewprawnie wykonane szlifowanie może pozbawić wartości nawet największy kamień, powinni je wykonywać wyłącznie wykwalifikowani i doświadczeni szlifierze.
Rodzaje szlifów diamentów
Surowy diament przed szlifowaniem nie prezentuje się zbyt atrakcyjnie, dlatego już od starożytności rzemieślnicy modyfikują jego kształt poprzez precyzyjne zeszlifowanie w określony sposób. Na przestrzeni wieków opracowano różne rodzaje szlifu – od bardzo prostych, jak tzw. spiczasty kamień (Point Cut), poprzez kształty bardziej skomplikowane (np. szlif Mazarina) aż po klasyczny już dziś i powszechnie znany szlif brylantowy.
Powszechnie przyjęty ogólny podział ze względu na stosowane kształty diamentów to:
- szlif okrągły (dla którego zarezerwowany jest termin "brylant"),
- szlify fantazyjne (np. owal, markiza, łezka/gruszka, serce, szlif szmaragdowy, bagieta).
Diament – szlif brylantowy
Najpopularniejszy szlif to tzw. brylant, opracowany około 1910 roku, który składa się z co najmniej 58 fasetek (ścianek diamentu) – 33 faset (wliczając taflę) w koronie i 25 faset w podstawie (włącznie z koletem).
Brylantowy szlif jest oceniany na podstawie następujących parametrów (cech):
- Proporcje – oceniane są przede wszystkim zależności pomiędzy wielkością różnych części diamentu a średnicą rondysty, które odpowiadają za brylancję i ogień (życie) kamienia;
- Symetria – ocenie podlega nie tylko poprawność kształtu i symetria rozmieszczenia faset, ale również wyrównanie krawędzi poszczególnych faset wobec siebie oraz dopasowanie fasetek z pawilonu do tych znajdujących się w koronie;
- Wykończenie – oceniany jest stopień wypolerowania i jakość obróbki powierzchni faset diamentu, a także obecność ewentualnych pasm polerskich bądź mikronierówności wpływających na brylancję i scyntylację kamienia.
Do opisu oceny tych parametrów używa się cztero lub pięciostopniowej skali:
- doskonałe(a) (ang. Excellent),
- bardzo dobre(a) (ang. Very Good),
- dobre(a) (ang. Good),
- dostateczne(a) (ang. Fair),
- słabe(a) (ang. Poor) – tylko w GIA.
Jak się bada szlif diamentu?
Pomiary proporcji i symetrii w renomowanych laboratoriach gemmologicznych, takich jak IGI (International Gemological Institute), HRD Antwerp czy GIA (Gemological Institute of America), dokonywane są automatycznie za pomocą specjalistycznych przyrządów, które badają wielkość i kąty faset obracającego się diamentu. W ten sposób tworzy się model 3D, który można poddać niezwykle szczegółowej analizie. Pozwala to dokładnie zbadać i ocenić praktycznie każdy kamień, w tym dowolny diament o specjalnym szlifie.
Nieco archaicznym, ale nadal używanym do oceny szlifu przyrządem jest proporcjoskop. Jest to urządzenie, które pozwala uzyskać powiększony cień ocenianego brylantu na specjalnym ekranie. Dzięki zaznaczonej w procentach skali możliwe jest bezpośrednie zmierzenie odchyłów poszczególnych wymiarów i mierzalnych błędów symetrii ocenianego brylantu w porównaniu do szlifu standardowego.
Ekran proporcjoskopu
Proporcje szlifu brylantowego można również szacować wizualnie przy 10-krotnym powiększeniu, za pomocą samej lupy. W takim przypadku konieczne jest zapewnienie odpowiednich warunków oświetleniowych i otoczenia, aby żadne czynniki zewnętrzne nie wpływały na ocenę.
Inwestycyjny brylant o szlifie diamentowym, poza proporcjami i symetrią, jest oceniany także pod kątem stopnia wypolerowania (polish). Na stopień wypolerowania mają wpływ m.in. rysy, przypalenia i inne naturalne skazy kamienia.
Szlif diamentowy – ogólna ocena szlifu
Poza wspomnianymi już powyżej cechami, dodatkowo podaje się ogólną ocenę szlifu w odniesieniu do oceny proporcji oraz symetrii i stopnia wypolerowania, co obrazuje poniższa tabela.
Podsumowując, szlif to bardzo ważna jakościowa cecha brylantu, która ma bezpośredni wpływ na prezencję – przede wszystkim na jego blask i ogień. Z tego względu polecamy wybierać kamienie z doskonałą lub co najmniej bardzo dobrą oceną szlifu. Warto również pamiętać, że szlif diamentu to jedyna cecha jakościowa z 4C, którą można poprawić poprzez przeszlifowanie. Niekiedy taki zabieg potrafi dać drugie życie kamieniowi, a nawet poprawić jego czystość dzięki zeszlifowaniu skaz znajdujących się blisko powierzchni.
