Obniżki stóp procentowych a cena złota: jak polityka monetarna wpływa na rynek kruszcu?

Na cenę złota wpływa wiele czynników, a wielu ekspertów zalicza do nich również stopy procentowe. Złoto z reguły reaguje na obniżanie i podnoszenie stóp procentowych, a jego cena odzwierciedla kondycję globalnej gospodarki. Sprawdzamy, jak polityka monetarna banków centralnych – w szczególności decyzje dotyczące stóp procentowych – wpływa na rynek złota.

Znaczenie złota we współczesnej gospodarce

Złoto od dawna pełni podwójną rolę: z jednej strony jest surowcem jubilerskim i przemysłowym, z drugiej – aktywem inwestycyjnym i elementem rezerwy strategicznej gromadzonej przez banki centralne. Popyt na złoto pochodzi więc z wielu różnych miejsc, dzięki czemu jego wartość jest bardziej stabilna niż ceny innych aktywów. Największy popyt na złoto inwestycyjne jest zauważalny w czasach kryzysów gospodarczych i politycznych, kiedy kruszec jest traktowany jako tzw. bezpieczna przystań. Jako inwestycja nieprzynosząca odsetek, złoto nabiera szczególnego znaczenia wtedy, gdy realne stopy procentowe są niskie lub ujemne. Dlaczego? 

Obniżanie stóp procentowych a cena złota – ujemna korelacja

Złoto i stopy procentowe, podobnie jak złoto i dolar, są ze sobą powiązane na zasadzie odwrotnej korelacji – gdy stopy procentowe ulegają obniżeniu, cena złota rośnie, a gdy stopy procentowe są podwyższane, złoto tanieje. Obniżki stóp procentowych mają z reguły na celu pobudzenie gospodarki poprzez zmniejszenie kosztu kredytów. Do obniżenia stóp procentowych dochodzi najczęściej w czasach kryzysów gospodarczych i recesji, gdyż niskie stopy procentowe przekładają się na wzrost podaży pieniądza – można łatwiej dostać kredyt, co sprawia, że zarówno inwestycje, jak i konsumpcja mają tendencję wzrostową, co napędza gospodarkę. 

A jak to się ma do cen złota?

• Rosnące stopy procentowe zwiększają atrakcyjność alternatywnych aktywów, takich jak akcje i obligacje, co sprawia, że spada popyt na złoto. Stopy procentowe rosną w czasach dobrobytu, kiedy inwestycje z bezpieczne aktywa są mniej popularne. Wraz z ich wzrostem wzmacnia się dolar, w którym wyceniane jest złoto, a gdy USD drożeje, złoto zazwyczaj jest tańsze.
• Obniżki stóp procentowych sprawiają, że alternatywne aktywa są mniej atrakcyjne dla inwestorów, co zwiększa popyt na złoto. Stopy procentowe maleją lub są zerowe, gdy dochodzi do stagnacji wzrostu gospodarczego, z czym często wiąże się dewaluacja waluty. W celu ochrony kapitału inwestorzy kierują się w stronę bezpiecznych aktywów, przede wszystkim złota, a większy popyt oznacza wyższe ceny. 

Stopy procentowe są różne dla każdego kraju, jednak największy wpływ na cenę złota mają stopy w USA, ponieważ kruszec jest wyceniany właśnie w dolarach amerykańskich. Oznacza to, że gdy Rezerwa Federalna (Fed) obniża stopy procentowe, wartość złota na całym świecie zazwyczaj wzrasta. Inwestorzy powinni więc ze szczególną uwagą śledzić politykę monetarną USA, która ma największy wpływ na cenę kruszcu.

Czy złoto zawsze drożeje przy obniżkach stóp procentowych?

Choć często mówi się o negatywnej korelacji między stopami procentowymi i wartością złota, wielokrotnie złoto i stopy procentowe rosły razem. Wynika to z faktu, iż złoto jest aktywem o zasięgu globalnym, na którego wartość oddziałują również siły będące poza zasięgiem Rezerwy Federalnej USA. Analityk giełdowy J.B. Maverick w analizie dla portalu Investopedia.com zauważa, że przez większą część lat 70. XX wieku ceny złota gwałtownie rosły, czemu towarzyszył wzrost stóp procentowych, natomiast lata 80. były świadkiem spadku stóp procentowych i bessy na rynku złota. W latach 1971–1981 krótkoterminowe stopy procentowe wzrosły z 3,5% do 16%, a w tym samym czasie cena złota wzrosła z 200 USD/oz do 850 USD/oz, co pokazuje, że możliwe jest równoczesne zwiększenie stóp procentowych i cen złota. 

Zdaniem Mavericka analiza długoterminowej zależności między cenami złota i stopami procentowymi pokazuje, że związek ten nie jest tak silny, jak niektórzy sądzą, a na ceny złota znacznie większy wpływ mają inne czynniki, takie jak dynamika podaży i popytu, inflacja, niepewność gospodarcza i nastroje rynkowe.

Równocześnie Maverick potwierdza, że zdarzają się sytuacje, w których ujemna korelacja między stopami procentowymi i złotem istnieje. Za przykład podaje gwałtowny wzrost cen złota w marcu 2022 r. po inwazji Rosji na Ukrainę. Rezerwa Federalna rozpoczęła wówczas cykl podwyżek stóp procentowych w celu obniżenia inflacji, co doprowadziło do spadku cen złota – od 2000 USD/oz w marcu 2022 r. do 1630 USD/oz jesienią tego samego roku. Z kolei na początku 2023 r. ceny złota zaczęły rosnąć, osiągając 1900 USD/oz w połowie stycznia, co mogło być wynikiem przerzucenia się na inwestycje o wyższej rentowności w obliczu rosnących stóp procentowych. Maverick potwierdza, że stopy procentowe mogą być w ujemnej korelacji z cenami złota, lecz równocześnie podkreśla, że polityka pieniężna jest tylko jednym z wielu czynników wpływających na wahania cen kruszcu.

Co jeszcze wpływa na cenę złota?

Choć stopy procentowe mogą mieć wpływ na cenę złota, zdecydowanie nie są najważniejszym elementem układanki. Za znacznie ważniejsze uznawane są poniższe czynniki: 

• Dolar amerykański – złoto jest wyceniane w dolarach, dlatego siła tej waluty może mieć wpływ na wahania cen kruszcu. W tym przypadku mamy zwykle do czynienia z odwrotną korelacją, co oznacza, że gdy dolar słabnie, złoto ma tendencję wzrostową. Gdy USD słabnie w stosunku do innych walut, inwestorzy spoza Stanów mogą kupować więcej złota za własne waluty, co jeszcze bardziej podnosi wartość kruszcu. 
• Popyt na złoto – wartość złota w dużej mierze zależy od popytu, który jest bardzo zróżnicowany. Ten metal szlachetny jest bowiem nie tylko aktywem inwestycyjnym, które możemy nabyć w postaci złotych sztabek czy monet, lecz znajduje również zastosowanie w jubilerstwie i przemyśle. Znaczącym źródłem popytu na złoto jest biżuteria, choć jest ona uznawana za dość słaby czynnik napędzający ceny złota, gdyż większość ludzi kupuje ją i przechowuje przez wiele lat (a nawet pokoleń). Na wzrost wartości złota może natomiast wpływać większe zainteresowanie funduszami ETF opartymi na złocie, zwiększanie rezerw złota przez banki centralne czy większy popyt na złoto w przemyśle, np. w branży elektronicznej czy medycznej. 
• Podaż złota – złoto jest surowcem o ograniczonej podaży, dlatego nie można go wydobywać w nieskończoność. Coraz trudniejsze jest znalezienie nowych złóż, a koszty wydobycia rosną, co oddziałuje na wahania na rynku cen złota. Gdy popyt przewyższa podaż, naturalnym efektem takiego stanu rzeczy jest wzrost cen kruszcu. 
• Czynniki geopolityczne – jako że złoto jest zaliczane do bezpiecznych aktywów na niepewne czasy, jego wartość rośnie w okresach niestabilności geopolitycznej. W przypadku konfliktów, kryzysów i napięć złoto inwestycyjne jest dobrym sposobem na ochronę kapitału.

Stopy procentowe w USA i ceny złota: prognozy na lata 2025–2027

Po trzech obniżkach stóp procentowych, które rozpoczęły się we wrześniu 2024 r., w marcu 2025 r. Rezerwa Federalna jednogłośnie zagłosowała za utrzymaniem ich na poziomie 4,5%. Najnowsze prognozy ekonomiczne Fed dotyczą wolniejszego wzrostu gospodarczego i wyższej inflacji bazowej do końca roku. Częściowo odzwierciedla to wpływ ceł wprowadzonych niedawno przez Donalda Trumpa i wynikających z nich działań odwetowych. Prognozowana jest również dalsza obniżka stóp procentowych – 3,5%–3,75% do końca 2025 r., 2,5%–2,75% do końca 2026 r. i 2,25%–2,5% do połowy 2027 r. Czy obniżce stóp procentowych będzie towarzyszył wzrost wartości złota? Tak, choć nie zapominajmy, że jest to związane z wieloma czynnikami. 

W ostatnich miesiącach złoto osiąga rekordowe wartości – w marcu 2025 r. kruszec przekroczył 3000 USD za uncję, a jego cena wzrosła z 2500 USD/oz do 3000 USD/oz w ciągu zaledwie 210 dni! Inwestorów przyciąga połączenie niepewności geopolitycznej, rosnącej inflacji, niższych stóp procentowych i słabszego dolara amerykańskiego, co odbija się na wzroście cen złota. Goldman Sachs prognozuje, że ceny kruszcu osiągną 3700 USD/oz do końca 2025 r. i 4000 USD/oz do połowy 2026 r. Nieco bardziej ostrożna jest prognoza UBS Group – 3500 USD/z do końca 2025 r., jednak przewidywania światowych analityków nie schodzą poniżej 3000 dolarów za uncję. Eksperci prognozują, że cena złota może wzrosnąć nawet do 4988,99–5194 USD/oz do 2030 r. i do 8243–10000 USD/oz do 2050 r. Pytanie, czy warto inwestować w złoto, pozostaje więc czysto retoryczne. 

Bibliografia:

https://www.bullionbypost.co.uk/index/gold/gold-price-interest-rate-relationship/
https://www.investopedia.com/articles/investing/100915/effect-fed-fund-rate-hikes-gold.asp
https://stonexbullion.com/en/blog/gold-price-and-interest-rate-relationship/
https://www.gold.org/goldhub/gold-focus/2025/03/you-asked-we-answered-gold-hits-3000-what-comes-next
https://www.litefinance.org/blog/analysts-opinions/gold-price-prediction-forecast/
https://discoveryalert.com.au/news/goldman-ubs-bullish-gold-prices-2025-2026/
https://www.jpmorgan.com/insights/outlook/economic-outlook/fed-meeting-march-2025
https://www.morningstar.com/markets/when-will-fed-start-cutting-interest-rates