Zasada 4C diamentów - część 4 - waga brylantów

To już ostatnia część naszego cyklu artykułów o zasadzie 4C diamentów – poniżej znajdziesz informacje o tym, ile karat ma gram, dlaczego masa i waga diamentu to nie to samo. Dowiesz się też, w jaki sposób waga brylantów wpływa na cenę dostępnych na rynku kamieni.

Jeżeli nie czytałeś artykułu poświęconemu czystości diamentów, zachęcamy do lektury.

CT – co to znaczy? Waga diamentu i jednostki masy

Jednostką masy (wagi) kamieni szlachetnych, w tym diamentów, jest tzw. karat metryczny, oznaczany międzynarodowo przyjętym skrótem ct (można się też spotkać z zapisem kt – jest on znacznie rzadziej stosowany, ale również poprawny). Zgodnie z aktualnie obowiązującymi regulacjami w tym zakresie, 1 karat diamentu jest obecnie równy 200 mg masy kamienia (1 ct = 200 mg = 0,20 g).  

Dodatkowo karat dzieli się na mniejsze jednostki masy, tzw. punkty (ang. point) – 1 ct (karat) to 100 punktów, co oznacza, że 1 pkt to 0,01 ct. Zastosowanie tych jednostek miar pozwala określać masę diamentów z ogromną dokładnością.  

Nazwa "karat" wywodzi się z arabskiego qirât (wł. carato, fr. carat), co oznacza "maleńka waga" lub "maleńki odważnik". Takimi właśnie maleńkimi odważnikami posługiwali się starożytni do ważenia cennych kamieni i złotonośnego piasku. Były nimi nasiona („gripki”) drzewa świętojańskiego (szarańczyn strąkowy, łac. Ceratonia siliqua), zwane przez Greków kerătion albo nasiona afrykańskiego drzewa koralowego (łac. Erythrina carallodendron), zwane kuara. W dawnych czasach panowało przekonanie, że nasiona te mają niemal identyczną masę, dlatego wykorzystywano je jako ekwiwalent wagowy dla kamieni szlachetnych. 

1 karat diamentu - waga przeszłości

Do momentu wprowadzenia karata metrycznego w 1907 roku, istniały zauważalne rozbieżności co do tego, ile waży jeden karat. Wahania, w zależności od kraju, występowały przed 1907 rokiem w granicach od 187 mg do 215,99 mg. Przykładowe zestawienie różnic pokazuje poniższa tabela:

Masa diamentu – przybliżone określanie

Zdarza się, że wagowe (dokładne) określenie masy nie jest możliwe, jak w przypadku kamieni oprawionych. Wtedy stosuje się odpowiedni wzór matematyczny, dzięki któremu możemy obliczyć masę diamentu z bardzo dużym przybliżeniem, a czasem nawet bezbłędnie.  

Wzór Scharffenberga do obliczania masy brylantów  

M = H × R1 × R2 x 0,0065  

gdzie:     

M – masa diamentu (ct),

H – wysokość całkowita w mm,

R1 – największy pomiar rondysty w mm,

R2 – najmniejszy pomiar rondysty w mm.   

Ostatnia liczba w podanym wzorze to tzw. współczynnik zmienności, którego wartość zależy bezpośrednio od grubości rondysty i wynosi standardowo 0,0065. Wartość ta ulega modyfikacji według następujących zasad:

• dla rondysty pogrubionej – 0,0067-0,0068,
• dla rondysty cienkiej do średniej – 0,0064-0,0066,
• dla rondysty bardzo cienkiej – 0,0062-0,0063.  

Waga diamentu a masa diamentu – na czym polega różnica?

Bardzo często pojęcia "waga diamentu" i "masa diamentu" stosuje się zamiennie, jako synonimy, trzeba jednak pamiętać, na czym polega zasadnicza różnica między nimi. Masa diamentu jest zawsze podawana w karatach (ct), natomiast jego waga w miligramach lub gramach. I choć każda z tych wartości może służyć jako nośnik informacji o wielkości kamienia, to jednak w jubilerstwie podane rozróżnienie jest bardzo wyraziste.  

Waga brylantów – jak wpływa na cenę?

Przy wyborze kamienia należy pamiętać, że im większy kamień, tym rzadziej spotykany w naturze, co w bezpośredni sposób przekłada się na ceny diamentów dostępnych na rynku. Dotyczy to zarówno kamieni jubilerskich, jak i . Kamienie większe, znacznie rzadsze, osiągają wyższe ceny, ponieważ nie znajduje tu zastosowania przelicznik wartości wyłącznie na podstawie masy diamentu. Tym samym 4 brylanty o masie 0,25 ct nie będą warte tyle samo, co ważący 1 ct diament w szlifie brylantowym o tych samych parametrach jakościowych. I podobnie: kamień, którego liczona w ct waga wynosi 0,99 karata, nie będzie proporcjonalnie tańszy od kamienia 1-karatowego.  

Największy diament świata

Pomimo pojawiających się co jakiś czas sensacyjnych doniesień o rekordowych diamentach, na pierwszym miejscu pod względem wielkości i czystości nieprzerwanie od 1905 roku znajduje się diament Cullinan, wydobyty 26 stycznia 1905 roku w kopalni Premier Mine w okolicach Pretorii (Republika Południowej Afryki). Po wydobyciu Cullinan miał masę 3106 karatów (621,2 g) i według przypuszczeń pierwotnie był jeszcze większy – na zachowanych zdjęciach widoczna jest płaszczyzna odłupania, która świadczy o tym, że stanowił on część większego kamienia.  

W 1908 roku największy diament świata został podzielony na 9 dużych i 96 mniejszych kamieni, z których 2 największe, o masie 530,2 karata (Wielka Gwiazda Afryki) i 317,4 karata (Druga Gwiazda Afryki) po oszlifowaniu umieszczono w brytyjskich insygniach władzy królewskiej – berle i koronie.  

Wśród diamentów barwnych za największy diament świata uznaje się błękitny kamień wydobyty w XVII wieku w Golkondzie (Indie). Pierwotnie miał on masę 112 karatów i został przywieziony do Francji w 1668 roku, gdzie trafił na dwór królewski pod nazwą Niebieski Tavernier. Po pierwszym oszlifowaniu jego masa zmniejszyła się do 67 karatów, a po ponownym przeszlifowaniu w połowie XX wieku masa kamienia wynosi 45,52 karata. Dziś znany jest pod nazwą Hope, którą nadał mu jeden z właścicieli, londyński bankier Henry Philip Hope.